Elektrikli Araç Terimler Sözlüğü
Elektrikli araçlarla birlikte onlara ait yeni kavramlar da hayatımıza girdi. Elektrikli araçlar hakkında konuşurken veya onları incelerken karşınıza sıklıkla çıkabilecek kavramların anlamlarını inceleyebilirsiniz.
EV: Elektrikli araç (EV), gücünü bir bataryadan alan ve harici bir kaynaktan şarj edilebilen bir elektrik motoruyla çalıştırılabilen araç olarak tanımlanır.
BEV: Bataryalı elektrikli araç (BEV), ikincil bir enerji kaynağı olmaksızın yalnızca şarj edilebilir batarya paketlerinde depolanan kimyasal enerjiyi kullanır. Batarya bittiğinde yeniden şarj olmaları için prize takılı olmaları gerekir. BEV'lerin çoğu lityum iyon piller kullanır, ancak bu terim diğer pil türleri için de geçerlidir.
PHEV: Plug-in hibrit elektrikli araç (PHEV), iki ayrı aktarma organına sahip bir araçtır. Benzinle doldurulabilen içten yanmalı bir motor ve harici bir elektrik güç kaynağı tarafından şarj edilebilen yüksek voltajlı batarya paketi vardır. İki aktarma organı genellikle seri olarak çalışır. Batarya önce tahrik için kullanılır ve boşaldığında benzinli motor çalışır. Nadiren, PHEV'ler yüksek hızlarda veya dik yokuşlarda tahrik bataryasına yardımcı olmak için gaz gücü kullanır.
HEV: Hibrit elektrikli araç (HEV), fişi olmayan ve yalnızca gazla yakıt ikmali yapan hibrit elektrikli bir araçtır. Hafif hibrit bir araçtaki batarya, gaz motoru ve rejeneratif frenleme ile yeniden şarj edilir. HEV'ler ve BEV'ler arasındaki önemli fark, HEV' lerde bataryanın arabayı hareket ettirmemesidir.
WLTP: (Dünya çapında uyumlaştırılmış hafif araçlar test prosedürü) Gerçek dünya sürüşünde araçların yakıt tüketimini ve emisyonlarını ölçen modern bir test.
Seviye 1: Seviye 1 şarj, bir BEV'i her yerde bulunan ev prizi olan 120 voltluk bir fişle şarj edilmesine denir.
Seviye 2: Seviye 2 şarj, 240 volt ile şarj etme dediğimiz şeydir; aracı Seviye 1 şarjdan 10 kata kadar daha hızlı şarj eder. Evde, Seviye 2 şarj, bir çamaşır makinesinin kullandığı türden bir fiş kullanır.
Seviye 3: Seviye 3 şarj, mevcut en hızlı şarj türüdür ve bir EV'yi dakikada 3 ila 20 mil arasında şarj edebilir. Alternatif akım (AC) kullanan Seviye 1 ve Seviye 2 şarjın aksine, Seviye 3 şarj doğru akım (DC) kullanır.
DC: Doğru Akım (DC), yalnızca bir yönde akan elektrik akımıdır. Bu, arabanızın bataryasını doğrudan şarj etmek için gereken elektrik türüdür. Bir AC şarj cihazı (Seviye 1 veya Seviye 2) kullanarak şarj ediyorsanız, aracın yerleşik şarj cihazının AC'yi DC'ye dönüştürmesi gerekir. Öte yandan, DC hızlı şarj cihazları çok daha hızlıdır çünkü pil tarafından kullanılmak üzere enerjinin dönüştürülmesine gerek yoktur.
AC: Alternatif Akım (AC), akışını çok hızlı ve çok sık tersine çeviren elektrik akımıdır ve çoğu ev aletinin kullandığı ana elektrik türüdür. Ancak EV'ler, bataryaya güç sağlamak için bu AC gücünün DC'ye dönüştürülmesine ihtiyaç duyar. AC'den DC'ye dönüşüm, AC şarjının DC'den daha uzun sürmesinin nedenidir.
DCFC: Doğrudan Akımlı Hızlı Şarj Cihazı (DCFC) , bazen Seviye 3 DC şarjı veya süper şarjı olarak anılır, 3 fazlı 480 voltluk bir AC elektrik devresi kullanır ancak araca DC sağlar.
CHAdeMO: CHAdeMO, en iyi Japon şirketlerinden oluşan bir grup olan CHAdeMO Derneği tarafından 2010 yılında geliştirilen, bataryalı elektrikli araçlar için hızlı şarj olan bir konnektör sistemidir.
CCS: Kombine Şarj Sistemi (CCS), hızlı şarj için kullanılan bir konnektör türüdür. CCS konnektörü, Tip 2 arayüzünün bazı bağlantılarını kullanır ve standart konnektöre kıyasla daha yüksek voltajlarda çalışabilen iki ek DC güç hattı ekler.
MCS: Megawatt Şarj Sistemi: 3,75 MW'a kadar çıkışlı ticari araçların DC şarjı için geliştirilmekte olan şarj standardı.
Menzil: Menzil, ideal koşullarda araç için en iyi tahmin olan, bir arabanın tek bir şarjla kat edebileceği mesafedir. EPA aralığından, kontrol paneli aralığından ve gerçek aralıktan farklı olabilir.
Kontrol Paneli Menzili: Kontrol paneli menzili, arabadaki sürücüye gösterilen bir arabanın mevcut menzilidir. Özel hesaplamalar kullanılarak hesaplanır ve mevcut pil şarj durumunu, sıcaklığı, araziyi ve geçmiş sürüş alışkanlıklarını dikkate alabilir. Bazı otomobil üreticileri, bu faktörlerin bazılarına karşı daha hassas olan bir menzil aralığı gösterir.
Gerçek Menzil: Bir arabanın gerçek menzili, kalan batarya şarjıyla gidebileceği gerçek mesafedir. Bu sayı, hız, sıcaklık, topografya ve diğer trafik koşulları dahil olmak üzere birçok faktörden etkilendiği için hareketli bir hedeftir. Bu nedenle, bir EV'nin 'gerçek aralığı', EPA aralığından veya kontrol paneli aralığından daha yüksek veya daha düşük olabilir.
EPA Menzili: EPA Menzili, Çevre Koruma Ajansı'nın (EPA) piyasadaki her bir elektrikli araç için yayınladığı ve o aracın çok özel sürüş koşullarında tam şarjla ne kadar mesafe kat edebileceğini gösteren bir sayıdır.
Menzil kaygısı: Menzil kaygısı veya bazen bilindiği şekliyle "şarj kaygısı", EV'lerin yolda güçlerinin biteceği, sürücülerin mahsur kalacağı veya gerçekten ihtiyaç duyduklarında arabalarını şarj edemeyecekleri korkusudur.
Takvim eskimesi: Takvim Eskimesi , bir lityum iyon pilin yaşla birlikte doğal, temel bozulmasıdır. Durdurulamaz veya yavaşlatılamazdır. Pil kullanılsa da kullanılmasa da takvim eskimesi gerçekleşir.
Geçici menzil kaybı: Soğuk hava EV pil menzilini geçici olarak azaltır. Bazı EV'ler donma koşullarında menzillerinin %35'ine kadarını kaybedebilir, ancak her model farklı performans gösterir ve bu kayıp yalnızca geçicidir. Tüm elektrikli otomobiller, soğuk havalarda bir dereceye kadar menzil kaybı yaşar.
OBC: Yerleşik Şarj Cihazı (OBC), araca yerleşik bir şarj cihazıdır. Yerleşik şarj cihazı, pilin şarj edilmesi gereken akımı ve voltajı kontrol edilmesini sağlayarak pil ömrünü korur. Ayrıca şebekeden gelen AC gücünü batarya için DC gücüne dönüştürür.
SAE J1772: J fişi veya Tip 1 konnektör olarak da bilinen SAE J1772 , çok çeşitli AC akımlarını destekleyen EV'lerdeki elektrik konnektörleri için bir Kuzey Amerika standardıdır.
Batarya hücresi: Bir EV'nin genel batarya paketindeki en küçük birimidir. Bir EV için yeterli elektriği depolamak için genellikle binlerce hücre gerekir.
Batarya modülü: Bir EV'nin genel batarya paketinde bir araya toplanmış bir grup batarya hücresidir.
Batarya takımı: Bir EV bataryasının toplam yapısıdır. Tüm modülleri ve onları oluşturan hücreleri, muhafazayı ve yapısal özellikleri içerir.
Kilowatt: Bir watt, güç tüketimi oranını ölçer ve bir kilowatt, 1.000 watt'tır. İlk başta kafa karıştırıcı gelebilir, ancak kilowatt bir enerji oranı, kilowatt saat ise enerji miktarıdır.
Kilowatt Saat: Bir kilowatt saat (kWh), Bir saat boyunca sürdürülen bir kilovatlık gücün ölçümü.
EVSE: Elektrikli Araç Tedarik Ekipmanı (EVSE), çoğu kişinin EV şarj cihazları dediği şeyin uygun adıdır. Teknik olarak, şarj cihazının kendisi EV'dedir. EVSE'ler, elektrik iletkenleri, ilgili ekipman, yazılım ve iletişim protokolleri dahil olmak üzere yerleşik şarj cihazına enerji iletmek için kullanılan cihazlardır.
BMS: Batarya Yönetim Sistemi (BMS), bir batarya takımının gözetimine ayrılmış bilgisayar yazılımı ve donanımıdır. Bataryanın izlenmesi, pil koruması sağlamayı, pilin çalışma durumunu tahmin etmeyi, pil performansını sürekli olarak optimize etmeyi ve çalışma durumunu harici cihazlara bildirmeyi içerir. BMS, modern EV pillerini güvenli bir sıcaklık aralığında tutan termal yönetim sistemleriyle de yakından bağlantılıdır.
Volt: Volt, elektrik potansiyel enerjisinin veya elektronları bir devre boyunca iten elektrik basıncının bir ölçüsüdür.
Amp: Amperin kısaltması olan Amp, elektrik akımının ölçüsüdür. Bu, belirli bir zamanda bir noktadan kaç elektronun geçtiğini ölçer. Bir amp, saniyede bir coulomb'a (elektron birimi) eşittir. Amper genellikle EV şarj cihazındaki kapasiteyi belirtmek için kullanılır.
Rejeneratif Frenleme: Rejeneratif Frenleme, aracınızın kinetik enerjisini elektriğe çevirerek bataryasını şarj eder ve verimliliği artırır. Ayağınızı gaz pedalından kaldırıp frene bastığınızda, motor yön değiştirir ve bataryaya geri enerji vermeye başlar.
CP: Kontrol pilotu: Tip 1, Tip 2 ve GB/T şarj kablosundaki sinyal kontağı veya sinyal hattı. Şarj istasyonu ile araç arasında kontrol bilgilerini aktarmak için kullanılır.
PP: Proximity pilot: Tip 2 şarj kablosundaki sinyal kontağı veya sinyal hattı. İmmobilizatörün devreye girmesi için araca şarjın belirli bir şarj akımıyla gerçekleştiği bilgisini verir.
CC: Bağlantı onayı: GB/T şarj kablosundaki sinyal kontağı veya sinyal hattı. İmmobilizatörün devreye girmesi için araca şarjın belirli bir şarj akımıyla gerçekleştiği bilgisini verir.
CS: Bağlantı anahtarı: Tip 1 şarj kablosundaki sinyal kontağı veya sinyal hattı. Şarj konnektöründeki kilitleme kolu, şarj istasyonu şarj akımını kesecek şekilde çalıştırıldığında şarj istasyonunu bilgilendirir.
IC-CPD: Kablo içi kontrol ve koruma cihazı: Şarj kablosuna entegre bir kontrol ve koruma cihazı. 3,6 kW'a kadar ev tipi prizlerde şarj modu 2'ye uygun olarak tek fazlı AC şarjı sağlar.
Backend: CPO'nun şarj noktalarını yazılım tarafında çalıştırmasını sağlar. Kullanıcı yönetimini, ödeme işlemlerini (genellikle bir üçüncü taraf hizmet sağlayıcısı veya dolaşım sağlayıcısı aracılığıyla) ve şarj noktalarının bir bulut aracılığıyla teknik olarak izlenmesini içerir.
OCPP: Açık şarj noktası protokolü: Bir EV Şarj İstasyonu ile merkezi bir Backend sistemi arasındaki iletişim sağlayan bir protokoldür.
V2G: araçtan şebekeye, çift yönlü şarj şekli: Araç, besleme şebekesinden şarj edilebilir ve gerektiğinde şebekeye geri enerji besleyebilir.
V2H: Araçtan eve: V2G'ye göre, ancak araç ev bataryası görevi görür. Beslenen enerji şebekeye geri beslenmez; bunun yerine evin özerkliğini (kendi kendine yeterliliğini) en üst düzeye çıkarmak için kullanılır.
V2V: (Vehicle-to-Vehicle) şarj teknolojisi, elektrikli araçların birbirleri arasında enerji transferi yapmasına izin veren bir teknolojidir. Bu teknolojide, bir araçtaki batarya enerjisi, diğer bir araçtaki batarya tarafından kullanılabilir.
V2L: (Vehicle-to-Load) teknolojisi, elektrikli araçların bataryalarından harici cihazlara enerji sağlamasına olanak sağlayan bir sistemdir. Bu sistem, araç bataryalarındaki doğru voltaj ve akımın uygun bir inverter kullanarak enerji transferi gerçekleştirilir.
Kaynakça: https://www.digitaltrends.com/cars/ev-glossary/
https://www.recurrentauto.com/research/ev-dictionary
https://evsafecharge.com/ev-terms-glossary/#:~:text=Electric%20Vehicle%20Glossary%20of%20Terms,stored%20in%20rechargeable%20battery%20packs
https://www.phoenixcontact.com/en-us/industries/e-mobility/principles-of-e-mobility-charging-technology
https://www.keremcilli.com/elektrikli-otomobiller-powerbank-olabilir/